Η Σημασία του Προληπτικού Ελέγχου και της Έγκαιρης Παρέμβασης στην Άνοια
Η άνοια επηρεάζει τη ζωή εκατομμύρια ανθρώπων παγκοσμίως, αλλά συχνά παραμένει αδιάγνωστη για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ανακαλύψτε πως οι τακτικοί έλεγχοι των νοητικών λειτουργιών μπορούν να ανιχνεύσουν πρώιμα σημάδια άνοιας και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής συνολικά.
Πόσο συχνά αξιολογούμε άραγε τις νοητικές μας λειτουργίες;
Η αξιολόγηση των νοητικών λειτουργιών, παρόλο που είναι ένα κρίσιμο ζήτημα λόγω της θεμελιώδους σημασίας του για την ευρύτερη υγεία και ευημερία, συχνά παραβλέπεται.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περισσότεροι από 55 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από άνοια. Παρά την υψηλή εμφάνιση και τις σοβαρές επιπτώσεις στη ζωή των ατόμων, η άνοια συχνά δεν αναγνωρίζεται και δεν διαγιγνώσκεται από τους κλινικούς ιατρούς λόγω των παράλληλων συμπτωμάτων που την συνοδεύουν όπως κατάθλιψη, άγχος, διαταραχές της διάθεσης και συναισθηματική μεταβλητότητα. Παράλληλα, οι ασθενείς και οι οικογένειές τους σπανίως αναφέρουν το πρόβλημα. Σημειώνεται πως σύμφωνα με μελέτες, μόνο οι μισοί περίπου από εκείνους που πληρούν τα κριτήρια για άνοια διαγιγνώσκονται από κλινικό ιατρό.
Σε αντίθεση με τις νοητικές λειτουργίες, οι οποίες κανονικά συνίστανται να εξετάζονται κάθε 1-2 χρόνια, οι σωματικές λειτουργίες τυγχάνουν μεγαλύτερης προσοχής. Τακτικές εξετάσεις, όπως αιματολογικές εξετάσεις και καρδιογραφήματα, που διενεργούνται ετησίως, μαστογραφίες και κολονοσκοπήσεις, που συνίστανται κάθε 1-2 χρόνια για άτομα άνω των 40 ετών, είναι συνηθισμένες πρακτικές στην ιατρική φροντίδα και γίνονται με στόχο την έγκαιρη ανίχνευση και αντιμετώπιση σωματικών προβλημάτων.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε, όμως, ότι η σωματική υγεία δεν ταυτίζεται με την ολική υγεία, αλλά αποτελεί μόνο ένα μέρος της. Η σωστή λειτουργία της νόησης μπορεί να είναι εξίσου σημαντική και καθοριστική για τη συνολική ευημερία τόσο του ατόμου όσο και της οικογένειάς του. Όπως ακριβώς η διενέργεια αιματολογικών εξετάσεων βοηθάει στον έλεγχο της σωστής λειτουργίας του οργανισμού και τον εντοπισμό πιθανών προβλημάτων υγείας, με τον ίδιο τρόπο και η αξιολόγηση των νοητικών λειτουργιών συμβάλλει στην ανίχνευση νοητικών διαταραχών σε πρώιμο στάδιο.
Γιατί λοιπόν είναι σημαντική η αξιολόγηση των νοητικών λειτουργιών;
Οι νοητικές λειτουργίες όπως η αντίληψη, η προσοχή, η μνήμη, η σκέψη, η μάθηση, η γλώσσα και η λήψη αποφάσεων μας επιτρέπουν να λαμβάνουμε, να διαλέγουμε, να τροποποιούμε, να αναπτύσσουμε και να ανακτούμε πληροφορίες από το περιβάλλον. Μια ήπια έκπτωση των προαναφερθέντων λειτουργιών μπορεί να αποτελεί πρώιμο σημάδι μιας νόσου που θα οδηγήσει σε άνοια, ενώ μια σημαντική εξασθένισή τους μπορεί να υποδηλώνει την παρουσία άνοιας.
Η έγκαιρη διάγνωση είναι καθοριστικής σημασίας, αφού επιτρέπει τη λήψη μέτρων που μπορούν να επιβραδύνουν την εξέλιξη των νοητικών διαταραχών και να βελτιώσουν δραστικά την ποιότητα ζωής του ατόμου. Διευκολύνει την έναρξη του σχεδιασμού, την οργάνωση της φροντίδας και την επιλογή των κατάλληλων φαρμακευτικών και μη φαρμακευτικών παρεμβάσεων. Στο πλαίσιο της έγκαιρης διάγνωσης, ο στόχος είναι η δημιουργία ενός μακροπρόθεσμου πλάνου το οποίο θα λαμβάνει υπόψη τα προσωπικά χαρακτηριστικά και τις εξατομικευμένες ανάγκες του ατόμου και θα προάγει την ευημερία του ίδιου του πάσχοντα και των φροντιστών του. Έχει ιδιαίτερη σημασία η αποτελεσματική παρέμβαση στον ασθενή με άνοια να ξεκινήσει σε ένα πιο ήπιο στάδιο εξασθένισης των νοητικών λειτουργιών, προτού μια κρίση διαταράξει τη ζωή του και απαιτήσει τη λήψη υποχρεωτικών μέτρων παρέμβασης.
Δεν είναι ανάγκη να φτάσουμε στο σημείο να είμαστε πια ανήμποροι για να αναζητήσουμε βοήθεια! Ιδιαίτερα από τη στιγμή που η έγκαιρη ανίχνευση των πρώιμων συμπτωμάτων είναι πλέον δυνατή, χάρη σε κατάλληλα εργαλεία που μπορούν να εντοπίσουν τυχόν υπάρχοντα νοητικά ελλείμματα. Οι ειδικοί συνιστούν, μετά την ηλικία των 65 ετών, εξέταση των νοητικών λειτουργιών κάθε χρόνο. Μην το αμελείτε!
Από την Γεωργία Δανιήλ,
Τελειόφοιτη Φοιτήτρια τμήματος Ψυχολογίας, ΕΚΠΑ
